Efektywność energetyczna budynku – co to jest i dlaczego staje się takie ważne? 

Podstawy, czyli co to jest efektywność energetyczna budynku?

Efektywność energetyczna budynku to stosunek energii, jaką trzeba dostarczyć, aby zapewnić w nim komfortowe warunki życia, do faktycznych potrzeb mieszkańców.

Ujmując prościej: im mniej energii zużywa dom na jego ogrzewanie, chłodzenie czy oświetlenie, tym wyższa jest efektywność energetyczna tejże nieruchomości. Im wyższa, tym mieszkanie/dom – tańsze w eksploatacji, a korzystanie z niego na komfortowym poziomie – bardziej przyjazne środowisku.

Klasy energetyczne budynków niczym naklejki na sprzętach RTV/AGD

Klasy energetyczne są w zasadzie wszystkim dobrze znane, ale przede wszystkim z AGD i sprzętów RTV. Tabliczki lub naklejki z kolorowymi skalami od A do G z pewnością kojarzysz z pralek, lodówek, telewizorów, monitorów, a nawet żarówek. Zaskoczyć może Cię natomiast informacja, że trwają prace nad wprowadzeniem systemu klas energetycznych dla budynków, na skali od A+ do G. Zanim rozwiniemy temat, podrzucimy jeszcze kilka głównych informacji na temat tego projektu, tak dla pełniejszego obrazu sytuacji:

1. Klasy energetyczne będą nowym systemem oceny efektywności energetycznej budynków mieszkalnych.1.2. Klasy te zastąpią obecne „suwaki” znajdujące się na świadectwach charakterystyki energetycznej.

   Pssst: Dowiedz się więcej o systemie świadectw efektywności z naszego artykułu Świadectwo energetyczne budynku i mieszkania – dlaczego jest ważne, jak czytać?

   1.2b. Aktualne suwaki to wskaźniki energetyczne budynku, a dokładniej: wskaźniki rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną EP ze strzałką oznaczającą „wynik” nieruchomości, jak na poniższym przykładzie:

   

2. Klasy efektywności energetycznej nieruchomości są wdrażane w odpowiedzi na unijne regulacje (Dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i aktualizującą ją Dyrektywę 2018/844).2.1. Regulacje te mają za zadanie ujednolicić standardy oceny efektywności energetycznej budynków w całej Unii Europejskiej.

   2.2. Wprowadzenie klas efektywności energetycznej ma wspierać jej poprawę oraz identyfikację budynków będących „wampirami energetycznymi”, a tym samym: wspierać dążenie do osiągnięcia w UE neutralności klimatycznej do 2050 roku.

3. Proces legislacyjny wprowadzenia nowych klas efektywności energetycznej dla budynków w Polsce rozpoczął się w 2023 roku.3.1. Zgodnie z aktualnymi informacjami, pełne wdrożenie nowego systemu jest zaplanowane na drugą połowę 2026 roku.

Każda z nowych klas efektywności energetycznej budynków mieszkalnych (jednorodzinnych i wielorodzinnych) określa konkretną granicę wskaźnika EP (wskaźnika zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną). Najwyższa klasa, tj. A+, obejmuje budynki niemal zeroemisyjne (EP≤0), a najniższa, czyli G: nieruchomości o najgorszej efektywności energetycznej (powyżej 150 EP w przypadku jednorodzinnych budynków mieszkalnych).

Poniższa grafika prezentuje proponowane klasy efektywności energetycznej dla domów:

Z kolei proponowane klasy efektywności energetycznej dla budynków mieszkalnych wielorodzinnych prezentują się następująco:

To też może Cię zainteresować: Ekologiczne osiedle – czym się charakteryzuje i dlaczego warto takie wybierać?

Co decyduje o efektywności energetycznej budynków mieszkalnych?

Na efektywność wykorzystania energii w nieruchomościach wpływa sporo różnych czynników. To przede wszystkim:

• Bryła nieruchomości – z punktu widzenia efektywności energetycznej budynku, jego idealnym kształtem byłaby… kula. Ewentualnie walec. Taka utopijna* konstrukcja wiąże się z minimalnym stosunkiem powierzchni nieruchomości do jej objętości, co znacznie ogranicza straty ciepła przez przegrody zewnętrzne (ściany, dach, drzwi, okna). A to oznacza, że w porównaniu do innych kształtów budynków o identycznej objętości, domy-kule miałyby najniższe zapotrzebowanie na energię.Zatem im prostsza konstrukcja domu/bloku/apartamentowca, im mniej ma załamań, wnęk, wykuszy i balkonów, tym na lepszą wydajność energetyczną budynku można liczyć.

  *Utopijna, ale nie do końca, bo choć nie wnosi się budynków o dosłownym, pełnym kształcie kuli, to powstaje coraz więcej tzw. domów kopułowych. I tu zagadka: kto był pierwszy, architekci czy Patryk Rozgwiazda ze SpongeBoba?

• Izolacja budynku – najlepszą zapewniają właściwie ocieplone, solidne, grube ściany, dach i podłoga, a także szczelne okna i drzwi. Taka nieruchomość będzie lepiej „trzymać” oczekiwaną temperaturę wnętrza, dzięki czemu ogrzewanie czy klimatyzacja będą mogły być użytkowane mniej intensywnie.
• Technologie ogrzewania, chłodzenia, wentylacji, dostarczania prądu – te nowoczesne, wykorzystujące energię odnawialną (takie jak pompy ciepła, rekuperacja czy panele fotowoltaiczne, stosowanie termostatów), pozwalają obniżyć zużycie energii dzięki produkcji własnej. I musimy się pochwalić, że coraz więcej naszych nowych inwestycji stawia właśnie na takie rozwiązania!
• Oświetlenie – oczywiście im bardziej energooszczędne, tym lepiej dla efektywności energetycznej nieruchomości. Stosowanie żarówek LED znacznie obniża poziom zużycia energii w stosunku do przestarzałych już żarówek żarowych (nawet o 75 procent!).
• Instalacja elektryczna – przy ocenie efektywności energetycznej budynku ma też znaczenie awaryjność instalacji elektrycznej oraz poziom strat energii.
• Racjonalność wykorzystywania i magazynowania energii – jednym z prostszych kroków w stronę zwiększenia efektywności energetycznej budynku jest wybieranie sprzętów (oraz elementów oświetlenia) o jak najwyższej klasie energetycznej.
• Podejście użytkowników budynku – nawet dom pasywny, czyli budynek o ekstremalnie niskim zapotrzebowaniu energetycznym (dzięki OZE i odpowiedniej konstrukcji), nie osiągnie perfekcyjnej efektywności energetycznej w dłuższej perspektywie czasowej, jeśli mieszkańcy mu w tym nie pomogą. Błędy ludzkie, takie jak zostawianie włączonego światła gdy nie jest potrzebne, ustawianie ogrzewania na wysoki poziom przy równoczesnym otwieraniu okien i ogólne nierozsądne wykorzystywanie energii, prowadzą do niepotrzebnych strat energii.

Dlaczego zwiększenie efektywności energetycznej budynku jest ważne?

Dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej budynków to nie tylko „państwowe eko widzimisię”. To temat, który naprawdę ma ogromne znaczenie, zarówno dla środowiska, jak i portfeli Polaków oraz innych Europejczyków, a także: dla ich komfortu.

Optymalizacja energetyczna to wygoda

Wyobraź sobie, że Twoje mieszkanie zimą przypomina igloo, bo ciepło ucieka przez stare okna, z których ciągle wieje, i przez cienkie ściany. Albo, że latem w środku nieznośnego upału wracasz do mieszkania z nadzieją odpoczęcia od skwaru, a od progu wita Cię kolejna fala gorąca. Bo dach nagrzał się od słońca jak patelnia i powietrze jest duszne oraz gęste. Brzmi niekomfortowo, prawda?

Właśnie dlatego warto postawić na zwiększenie efektywności energetycznej swojego obecnego domu. Lub przy poszukiwaniach nowego mieszkania, na lokale w nowoczesnych budynkach, które czerpią z OZE pełnymi garściami (tak pełnymi, jak faktycznie jest to potrzebne ☺️).

Zmniejszenie zużycia energii? Obniżenie rachunków

Jak wspomnieliśmy, wysoka efektywność energetyczna budynku to też realne oszczędności dla mieszkańców. Ciepły zimą i chłodny latem dom (lub mieszkanie) oznacza niższe rachunki. Do tego dochodzi satysfakcja, że codzienne wybory mają znaczenie dla planety. W dobie rosnącego zapotrzebowania na energię i coraz większej świadomości ekologicznej każdy może przyczynić się do poprawy jakości powietrza i ograniczenia emisji szkodliwych substancji.

Program „Czyste Powietrze” kierunkiem do zwiększenia efektywności energetycznej budynku

Dobrą wiadomością jest to, że Polska stara się wspierać takie ekologiczne wybory. Program „Czyste Powietrze” to świetny przykład, jak państwo ułatwia inwestycję w termomodernizację budynków, przez wymianę pieców, aż po instalacje odnawialnych źródeł energii. Dzięki temu coraz więcej osób może poprawić stan swojego domu bez nadmiernego obciążania budżetu.

Warto też wspomnieć o uldze termomodernizacyjnej. Możliwość odliczenia od podatku wydatków na termomodernizację domu to kolejny sposób, żeby oszczędzać i inwestować w przyszłość w tym samym czasie.