Ekspozycja okien w mieszkaniu a nasłonecznienie. To warto wiedzieć!

Jakie znaczenie ma kierunek ekspozycji okien?

Jak wspomnieliśmy pokrótce we wstępie, kierunek ekspozycji okien decyduje o ilości światła słonecznego, która będzie docierać do danego pomieszczenia. Warto przyjrzeć się temu tematowi bliżej, by lepiej zrozumieć, dlaczego układ okien względem stron świata jest istotny – oraz wybrać nowe mieszkanie z ich rozmieszczeniem najlepiej dopasowanym do własnych oczekiwań.

Ilość naturalnego światła w pokojach wpływa na:

• Nagrzewanie pomieszczeń – światło słoneczne zwiększa temperaturę panującą w mieszkaniu. A z tego wynika korzyść ekonomiczna oraz ekologiczna: w dobrze nasłonecznionym wnętrzu ogrzewanie jest mniej eksploatowane, co przekłada się na niższe rachunki oraz mniej szkodliwy wpływ na środowisko.
  Z drugiej jednak strony maksymalne nasłonecznienie w okresie letnim może sprawiać, że danym pomieszczeniu będzie za ciepło, wręcz duszno. A to z kolei budzi potrzebę korzystania z klimatyzacji.
• Wizualny odbiór wielkości pomieszczeń – naturalne oświetlenie, szczególnie w połączeniu z jasnym kolorem ścian oraz dużymi lustrami, optycznie powiększa wnętrze.
• Nastrój mieszkańców – wpływ ekspozycji okien nie kończy się na korzyściach ekonomicznych czy estetycznych. Jak wynika z badań dr Zofii Kolek, których wyniki opublikowano na łamach Prac Instytutu Elektrotechniki (zeszyt 228, 2006 r.) w artykule „Oddziaływanie promieniowania optycznego na człowieka: korzystny wpływ i zagrożenia”:
  Racjonalne korzystanie z działania promieniowania słonecznego, oprócz pozytywnych biologicznych reakcji organizmu, ma dodatni wpływ na psychikę człowieka. Dobroczynne i nieodzowne dla życia promienie słoneczne dają człowiekowi energię i radość życia. W pogodny jasny dzień problemy, zmartwienia i troski wydają się mniejsze, a rzeczywistość staje się piękniejsza.
• Jakość snu mieszkańców – ten wątek również poruszyła dr Zofia Kolek w swojej publikacji. Z jej publikacji jasno wynika, że kontakt ze zbyt małą ilością światła słonecznego powoduje problemy ze snem:
  Niedobór światła naturalnego powoduje zakłócenie rytmu biologicznego człowieka: snu i czuwania. Desynchronizacja tego rytmu z zewnętrznym rytmem dnia i nocy wpływa na gospodarkę hormonalną organizmu: następują między innymi zmiany wydzielania melatoniny.

Ale jakie umiejscowienie okien zapewni optymalny poziom nasłonecznienia dla danego pomieszczenia? Przyjrzyjmy się po kolei różnym kierunkom.

Przeczytaj też: Aranżacja wnętrz – porady jak zaaranżować salon, kuchnię i inne pomieszczenia?

Północna ekspozycja okien

Północ jest geograficznym kierunkiem świata, o którym w zamierzchłych czasach mówiono, że „słońce nigdy się tam nie pojawia”.
I rzeczywiście: okna skierowane na północ dostarczają do danego pomieszczenia najmniej naturalnego oświetlenia oraz ciepła. Z drugiej strony wspomniany układ zapewnia najbardziej równomierne oświetlenie przez cały dzień: w takim pokoju można praktycznie nie zauważyć cieni.

Cechy te sprawiają, że północna ekspozycja okien sprawdzi się w:

• łazience, kuchni i toalecie – czyli w pomieszczeniach, w których nie spędza się całych dni bądź wielu godzin,
• domowej spiżarni – ta powinna być wręcz zacieniona,
• domowej pracowni artystycznej, krawieckiej etc. – w przypadku których nadmierne nasłonecznienie może negatywnie wpływać na wykorzystywane materiały.

Południowa ekspozycja okien

Południe, czyli orientacyjna „część nieba”, w której słońce góruje na niebie. Orientacja okien właśnie na tę stronę zapewnia maksymalne nasłonecznienie pomieszczenia w środku dnia – promienie słoneczne będą do niego wpadać długo, a także w sposób bezpośredni.

Równocześnie, ze względu na obieg słońca, południowa ekspozycja okien nie zapewnia równomiernego poziomu oświetlenia. W okolicy godziny jego górowania nasłonecznienie będzie najmocniejsze, ale przesuwa się wraz ze wschodem i zachodem słońca, co wpływa na kąt padania cieni.

W związku z tymi cechami ekspozycja południowa może się sprawdzić dla:

• salonu, jadalni – pomieszczeń wypoczynkowych, w których spędza się czas o różnych godzinach w ciągu dnia i gdzie utrzymujące się ciepło oraz wysokie doświetlenie są „na plus”,
• domowego biura, gabinetu – jak wynika z badań dr Phyllis Zee z Uniwersytetu Northwestern, których wyniki opublikowano na łamach Journal of Clinical Sleep Medicine (DOI: 10.5664/JCSM.3780), pracownicy biur wystawieni podczas pracy na kontakt z naturalnym oświetleniem wykazują się lepszą jakością snu, a tym samym wyższą efektywnością w pracy, większą aktywnością fizyczną oraz lepiej oceniają swoją jakość życia.

Wschodnia ekspozycja okien

Patrząc na wschodnią geograficzną stronę świata, zaobserwujesz o odpowiedniej porze wschód słońca. Okna skierowane na wschód nie tylko umożliwiają Ci obserwację piękna tego procesu, ale też zapewniają najmocniejsze naturalne oświetlenie w godzinach porannych: od wschodu do południa. W tym czasie odczuwalna temperatura promieniowania słonecznego nie jest jeszcze bardzo wysoka, zatem w okresie letnim można docenić względny chłód, a zimą: przyjemne, delikatne ciepło.

Po południu z kolei słońce biegnie w przeciwnym kierunku, a więc pomieszczenie ze wschodnią ekspozycją okien nie będzie naturalnie dogrzewane przez cały dzień. Można docenić to szczególnie latem, gdy po południu promienie słoneczne grzeją najmocniej. Z drugiej strony w godzinach popołudniowych należy się w takich pokojach spodziewać głównie cienia.

Gdzie zatem mogą się sprawdzić tzw. okna wschodnie?

• w sypialni – szczególnie u osób, które wstają wcześnie rano i którym ciepłe promienie słoneczne padające na twarz mogą w tym procesie pomóc, a przy tym wolą zasypiać w chłodniejszych pomieszczeniach (od południa pomieszczenie będzie słabo docieplane),
• w kuchni – poranna kawa czy śniadanie będą przygotowywane w naturalnym oświetleniu i przy miłym, lekkim cieple, a przez resztę dnia pomieszczenie nie będzie nadmiernie dogrzewane: co jest sporym plusem, bo gotowanie samo w sobie podwyższa temperaturę w kuchni,
• w łazience – gdzie rano przydaje się równomierne, jasne, ciepłe światło słoneczne, a po południu i pod wieczór mieszkańcy ogrzewają się kąpielą.

Zachodnia ekspozycja okien

Zachodnia ekspozycja okien zapewnia romantyczny widok na zachód słońca… i najsilniejszy poziom naturalnego docieplenia pomieszczenia. Odczuwalna temperatura promieni słonecznych jest najwyższa od południa do zachodu, szczególnie między godzinami 11:00 a 15:00, oczywiście w przybliżeniu. Aktywność słońca jest wówczas wyjątkowo wysoka, grzeje mocno, przez co szybko nagrzewa pomieszczenie, a ciepło długo utrzymuje się we wnętrzu.

Sprawia to, że to właśnie w pokojach z oknami zachodnimi będzie najcieplej. W okresie letnim osoby, które nie przepadają za upałami, mogą odczuwać w tych pomieszczeniach dyskomfort. Z drugiej jednak strony wnętrze przez długi czas jest dobrze oświetlone, dzięki czemu stosunkowo późno wymaga włączania sztucznego światła, co pozwala zaoszczędzić na rachunkach za prąd.

Wszystko to sprawia, że zachodnia ekspozycja okien może być dobra w takich pomieszczeniach, jak:

• salon – przed zbyt mocnym nagrzewaniem pokoju można ochronić się odpowiednią osłoną okien, a jego długie mocne doświetlenie ułatwi relaksowanie się po pracy i innych porannych zajęciach,
• jadalnia – w której wieczorami wciąż będzie jasno i ciepło.

Optymalna ekspozycja okien – którą wybrać?

Rozmieszczenie okien ma zatem spore znaczenie dla komfortu, jakości życia oraz zdrowia mieszkańców. Przeglądając mieszkania zorientowane na różne strony świata, trzeba mieć oczywiście na względzie własne preferencje oraz tryb życia: osoby, które bardzo źle się czują w upałach, raczej powinny unikać okien zachodnich. Z kolei te pracujące nocami i śpiące za dnia docenią sypialnie skierowane na północ – i tak dalej.

Przyjmuje się jednak, że optymalna ekspozycja okien to kierunek południowo-zachodni. Omówiliśmy cztery główne, jednak funkcjonują również orientacje pośrednie oferujące mniejsze skrajności. Ekspozycja południowo-zachodnia oferuje długi, równomierny poziom doświetlenia pomieszczenia, przy czym okna nie są skierowane bezpośrednio na zachód, zatem temperatura we wnętrzu nie jest latem tak uciążliwa.

Bez względu na to, jakie umiejscowienie okien będzie idealne dla Ciebie, pomieszczenie nie zostanie właściwie oświetlone bez odpowiednio dużych szyb. Dlatego przy wyborze mieszkania warto zwracać uwagę na wygląd okien – w M Development stawiamy na duże okna oraz drzwi balkonowe i tarasowe, by zapewnić Ci jak najwięcej naturalnego światła. Czego doskonałym przykładem jest słoneczne Berberys!